پسته
خشکبار یکی از اقلام مهم صادرات غیرنفتی در کشور است و در میان اقسام مختلف آن پسته و مغز پسته، بیش‌ترین ارزآوری را برای کشور دارند.
ایران دومین تولیدکننده‌ی پسته در دنیا است و بر اساس گزارش انجمن پسته‌ی ایران، در سال 96 بیش از ۱۷۰ هزار تُن پسته در ایران تولید شد. از این میزان ۱۳۵ هزار تُن به ارزش 1.2 میلیارد دلار به بازارهای جهانی صادرشده است. همچنین تولید پسته در سال 97 حدود ۲۳۵ هزار تُن بود که بیش از ۱۵۰ هزار تُن آن به ارزش 1.5 میلیارد دلار صادر می‌شود. به‌این‌ترتیب یکی از مهم‌ترین منابع ارز‌آور کشور محسوب می‌شود. در نمودار زیر میزان صادرات پسته‌ی ایران بر حسب دلار را مشاهده می شود.
ضایعات پسته
در امر فرآوری سنتی پسته، بزرگ‌ترین مشکل موجود، مربوط به عدم رعایت بهداشت در مراحـل جداسازی و بسته‌بندی پسته است. همچنین ضایعات حـدود 135 هـزار تُن در سال، رقم چشم‌گیری است که حاکی از عدم مدیریت خطوط تولید و بسته‌بندی است. ضایعات پسته شامل: پوست تر، پسته‌های دارای نقص ظاهری، پسته‌های دارای چوب و برگ، آفلاتوکسین، پسته‌های دارای پوست زرد و... است. تمام این موارد به کمک ماشین‌های سورتر که از فناوری‌های نوین پردازش‌تصویر بهره می‌برند، قابل‌شناسایی و بازیابی جهت استفاده در صنایع شیرینی‌پزی و تولید خوراکی‌هایی همچون کلوچه و بستنی است.
مهم‌ترین مسئله برای کشورهای اتحادیه اروپا در خصوص واردات محصولات کشاورزی استانداردهای بهداشتی و اخذ گواهینامه‌های معتبر سلامت و بهداشت مطابق با استانداردهای بین‌المللی است. ازجمله‌ی سخت‌ترین این موارد در رابطه با پسته‌ی ایران، گواهی آفلاتوکسین است. در این راستا پویا فناوران کوثر مهم‌ترین نکات و پارامترها برای دسته‌بندی پسته‌های صادراتی را استخراج و آن‌ها را در فرآیند سورتینگ مورداستفاده قرار داده است.
پارامترهای مهم در سورتینگ پسته
پسته‌های مناطق مختلف ایران برحسب اندازه و شکل، دارای انواع متفاوتی هستند که شامل فندقی، بادامی، کله قوچی، اکبری و احمد آقایی است.
به معنی باقی ماندن تکه‌ای از پوست تازه یا تر پسته، بر روی پوست خشک آن است. چسبیدن پوسته‌ی تر و باقی ماندن آن بر روی پسته باعث ایجاد بلندی، رنگ قهوه‌ای و سطح ناهموار بر روی پوست خشک پسته می‌گردند. زمانی که پوست تر بیش از یک‌هشتم پوسته‌ی خشک را پوشانده باشد، به‌ظاهر مغز پسته آسیب می‌رساند. شاخص گو بودن برای مقاصد صادراتی بسیار مهم است و پسته‌هایی که برای صادرات دسته‌بندی می‌شوند باید عاری از هرگونه پسته‌ی گو باشند.
پسته‌هایی که ازنظر ظاهری نامتقارن یا به‌اصطلاح کج هستند، نخودو یا دِفُرمه نامیده می‌شوند. این ویژگی شامل پوسته‌ی جمع شده، خمیده، فرورفته یا دندانه‌دندانه است. بسیار مهم است که در اقلام صادراتی پسته‌هایی متقارن و یک‌دست داشته باشیم.
معمولاً تکه‌هایی از پوست تر بر روی پسته‌ی تازه‌برداشت‌شده باقی می‌ماند. بسیار مهم است که این پوسته‌های تر از پسته جدا شوند. اگر به هر دلیلی این پوسته‌ها از پسته جدا نشوند، ممکن است پس از مدتی رنگ پوستِ خشکِ پسته تغییر کند یا لکه‌دار شود. قابل‌ذکر است که وجود هرگونه لکه بر روی پوست پسته، توسط سورتر سورچین، قابل‌تشخیص است.
این لکه‌ها دارای طیف رنگی وسیعی از زرد روشن تا قهوه‌ای و مشکی را شامل می‌شوند. میزان مشخصی از این لکه‌ها پیش‌ازاینکه پوسته‌ی خشک آسیب ببیند قابل قبول است. اما لکه‌های روشنی که بیش از یک‌چهارم سطح را پوشانیده باشند و مدت زیادی روی پوست باقی بمانند، به‌ظاهر پوسته و مغز پسته آسیب می‌زنند. لکه‌های تیره (قهوه‌ای، خاکستری و مشکی تیره) نیز زمانی که بیش از یک‌هشتم سطح پوسته را پوشانده باشند به پوسته آسیب می‌زنند.
پسته‌ی معمولی و سالم دارای پوستی به رنگ کرم است، اگر پسته‌ای با پوستی به رنگ متفاوت داشته باشیم، این پسته با ماشین‌های سورتینگ جدا خواهد شد.
این پارامتر شامل پوست تَر جداشده، شاخ و برگ‌های پسته، پوست‌های خشک جداشده است که از سایر اقلام جداسازی می‌شوند.
پسته‌هایی که از پوست خود جداشده و به‌صورت مغز پسته در میان بار هستند از سایر اقلام جدا خواهند شد. همچنین مغز پسته‌هایی که به رنگ قهوه‌ای تیره یا خاکستری تیره هستند نیز به‌عنوان پسته‌ی خراب از مغز پسته‌ها قابل جداسازی هستند.
پسته‌هایی که پوست خشک آن‌ها کاملاً بسته باشد یا قسمتی کوچکی از آن باز باشد به‌اصطلاح دهن‌بست هستند، از سایر اقلام جدا خواهند شد.
آسیب حشرات از باقی پارامترها جدی‌تر و آسیب‌زاتر است. وجود یک حشره، یا تکه‌هایی از حشرات، تار یا تخم حشرات بر روی پسته، همگی نشانه‌ی وجود حشرات در میان بار هستند. همچنین نشانه‌هایی مبنی بر اینکه پسته توسط موش‌ها یا پرندگان خورده شده است نیز بسیار خطرناک هستند که همگی با سورچین سمپی و لاندا قابل تشخیص هستند.
تکنولوژی مورد استفاده در دسته بندی پسته
با توجه به پارامترهای مهم و تعیین‌کننده در سورتینگ پسته، مجموعه پویا فناوران‌کوثر از تکنولوژی پردازش‌تصویر و سورترهای لاندا و سمپی که قوی‌ترین تکنولوژی‌های موجود برای دسته‌بندی این اقلام کشاورزی است، به‌منظور سورت و جداسازی استفاده می‌کند. کارکرد این سورترها به‌صورت رد و پذیرش است. به‌گونه‌ای که کاربر به‌راحتی ویژگی‌های موردنظر خود در سورتینگ محصولات پسته را برای سورتر مشخص کرده و دستگاه به‌صورت اتوماتیک و هوشمند، اقلامی که دارای این ویژگی‌ها هستند را جداسازی می‌کند. به‌این‌ترتیب پسته‌های دارای شاخ و برگ، گو، پوستی با رنگ متفاوت و یا پسته‌های نخودو، بر اساس ویژگی تعریف شده از سمت کاربر برای دستگاه، از پسته‌های سالم جدا می‌شوند. به‌منظور داشتن پسته‌هایی با یک ویژگی متمایز (مانند پسته‌هایی با یک سایز مشخص)، فرآیند سورتینگ باید مجدداً انجام شود.
