برنج
برنج از مهمترین غلات و اقلام غذایی در جهان است. به گزارش ricepedia در مقالهای با عنوان The Global Staple، تغذیهی بیش از 3.5 میلیارد نفر از جمعیت جهان و همچنین بیش از 20 درصد از کالری موردنیاز انسانها، از برنج تأمین میشود.
برنج، همواره جزء 3 محصول با بیشترین مقدار تولید در جهان، بوده است.
ده غذای اصلی در جهان (بر اساس سرانهی تولید سالانه) در سال 2012، بهصورت زیر، رتبهبندی شدهاند.
رتبه | محصول | تولید برحسب میلیون تن |
1 | ذرت | 837 |
2 | برنج | 738 |
3 | گندم | 671 |
4 | سیبزمینی | 365 |
5 | کاساوا | 269 |
6 | سویا | 241 |
7 | سیبزمینی شیرین | 108 |
8 | سیبزمینی هندی (یم) | 59.5 |
9 | ذرت خوشهای (سورگوم) | 57 |
10 | موز سبز (پختنی) | 37.2 |
بر اساس گزارش رسمی مرکز آمار، سرانهی مصرف برنج هر نفر در ایران، 35 کیلوگرم است، یعنی بر اساس نیاز جمعیت 83 میلیونی کشور، تولید دو میلیون و 900 هزار تن برنج، کافی بوده و کشور را در مورد برنج، خودکفا میکند. در سال 1385 و در ایران، 620 هزار هکتار زمین، زیر کشت برنج بوده و 2612174 تن شلتوک برنج، تولیدشده است. این تولید، به ترتیب مربوط به استانهای زیر است؛ 1- استان مازندران (با 938730 تن تولید)، 2- استان گیلان ( با 741242 تن تولید)، 3- استان گلستان (با 229453 تن تولید)، 4- استان فارس (با 226297 تن تولید)، 5- استان خوزستان ( با 219809 تن تولید)، همچنین پارسآباد(دشت مغان) رتبهی بعدی تولید را به خود اختصاص داده است.
از مهمترین دغدغههای برنجکاران، ضایعات برنج است. طبق گزارش روزنامهی ایران، حدود 20 درصد از شلتوک برنج، در کارخانههای شالیکوبی سنتی بهصورت ضایعات از چرخهی مصرف خارج و همچنین 25 درصد از تولیدات شالی کشاورزان، در فرآوری تبدیل به برنج سفید، تبدیل به برنج نیم دانه و برنج خردشده میشود. با استفاده از دستگاههای مدرن و تجهیزات بهروز، مانند سورت هوشمند، میتوان تا حد زیادی از تولید این ضایعات، جلوگیری کرد.
انواع برنج
به گزارش تارنمای آمار کشاورزی جهان (فائو) در جهان بیش از 120 هزار گونه برنج، وجود دارد. از گونههای عمدهی جهانی، میتوان به گونهی جاوهای، گونهی ژاپنی و گونهی هندی، اشاره کرد. انواع برنج ایرانی را میتوان در چهار دستهی طارم، صدری، گرد و پر محصول، قرارداد.
شماره | نام دسته | انواع گونه |
1 | طارم | موسی طارم، طارم دیلمانی، طارم رشتی، طارم اهلمی، طارم امیری، رشتی سرد، سنگ طارم، سنگ جو، طارم محلی، طارم هاشمی |
2 | صدری | صدری سالاری، صدری حسن سرایی، صدری دمسیاه، صدری دمسفید، صدری دم سرخ، صدری علی کاظمی، صدری شاهپسند، صدری هاشمی |
3 | گرد | حسنی، بینام، عنبربو، چمپا بودار، غریب، محمدی، قشنگه، گرده، قصرالدشتی |
4 | پرمحصول | خزر، فجر، ندا، سپیدرود، هراز، آمل3، ساحل، شفق، کادوس، دشت، زایندهرود، کوهرنگ، یاسوج1، سازندگی، آمل2، هیبرید، شیرودی، چرام3، نعمت |
پارامترهای مهم در سورتینگ برنج
ماشینهای سورتر این شرکت، با استفاده از فناوری تابش طیف نوری و پردازش تصویر، دستهبندی برنج را بر اساس ویژگیهای ظاهری آن، انجام میدهند. از مهمترین این مشخصهها، میتوان به موارد زیر اشاره کرد؛
یکی از تفاوتهای برجستهی انواع برنج، طول آن است. بهطورکلی در دستهبندی برنجها، سه دستهی کوتاه، متوسط و بلند، در نظر گرفته میشود. ماشینهای سورتر سورچین با استفاده از فناوری هوش مصنوعی و بهکارگیری طیف نوری، این قابلیت رادارند که دانههای برنج را بر اساس طول با دقت بسیار بالا، دستهبندی کنند. بهاینترتیب که طیف نوری مشخصی به هر دانه تابیدهشده و با استفاده از الگوریتمهای پردازش تصویری طول دانهها استخراجشده و دانهها بر اساس آن سورت میشوند.
برنجها ازنظر قطر، به دودستهی گرد و سایر گونهها، تقسیم میشوند. به عبارتی؛ هرقدر نسبت قطر به طول دانه، بزرگتر باشد، دانهی برنج، گردتر است. سورتر تولیدشده در شرکت پویا فناوران کوثر، میتواند برنجها را بر اساس میزان گرد بودن، سورت کند.
برنج نیم دانه همان برنج سالم سفید است که در فرآیند فراوری شکسته میشود و تمام خواص و مزه برنج سالم را دارد. دستگاه سورتر سورچین، با توجه به ویژگیهای دانهی کامل برنج درحال سورت در دستگاه، میتواند دانهی شکسته شده را جداسازی کند. پردازش تصویری با استفاده از طیف نور مرئی و نامرئی، این امکان را به دستگاه میدهد تا متوجه اختلاف شکلی دانهها شده و دانهی متفاوت را از چرخه، خارج کند.
ازنظر رنگ، برنج به گونههای قهوهای، قرمز، سفید و سیاه تقسیمبندی میشود. هر دستهبندی رنگی در دستگاههای سورتر شرکت پویا فناوران کوثر، امکانپذیر است. هر رنگ، طیف مشخصی از نور تابیدهشده را جذب و بازتاب میکند. دستگاه سورتر، با تحلیل این نورها، میتواند رنگ برنج را تشخیص داده و در دستهی تعریفشده، قرار دهد.
تکنولوژی مورداستفاده در دستهبندی برنج
با توجه به ویژگیهای ظاهری برنج و روش سورت آن از سورچین لاندا برای دستهبندی این محصول استفاده میشود. سورتر لاندا یک سورتر ریزشی است که جهت دستهبندی دانهها (غلات، حبوبات، آجیل) از آن استفاده میشود. در این ماشین سورتر محصولات به دودستهی مقبول و غیرمقبول تقسیم میشوند.
کارکرد این سورتر بهاینترتیب گونه است:
دانهها از طریق ویبراتور یا کانوایری سطحی بر روی سطح شیبدار ریخته میشوند و از حالت تپهای درمیآیند. دانهها پس از طی مسیر سطح شیبدار بهسرعت بسیار بالایی (حدوداً چهار متر بر ثانیه) میرسند. گفتنی است این سرعت با تغییر نوع دانه، طول و زاویه سطح شیبدار تغییر میکند. در قسمت انتهایی سطح شیبدار، دانهها بهصورت کاملاً آزاد در هوا ادامه مسیر میدهند و با عبور از مقابل باکس تشخیص (شامل پروژکتورها، دوربینها، سنسورها و احیاناً لیزرها) بر اساس پارامترهای مختلف که از قبل در سامانه تعریفشدهاند، شناسایی میشوند. درنهایت اقلام به دودستهی مطلوب و نامطلوب تقسیم میشوند.
این فرآیند تنها در طول چند سانتیمتر که معادل زمانی کمتر از 10 میلیثانیه (0.01 ثانیه) است اتفاق میافتد. پس از طی شدن این چند سانتیمتر دانهها از مقابل یک خط که متشکل از چند ده نازل هوای فشرده است عبور میکنند. اگر دانهای در دستهی نامطلوب قرارگرفته باشد، نازلهای مقابل آن ذره فعالشده و با جتباد دانهی مذبور را از مسیر سایر دانهها منحرف میکنند. لازم به ذکر است که در این پروسه تصویر 360 درجه از پشت و روی تمامی دانههای مطلوب و نامطلوب تهیه میشود و از روی این تصاویر و اطلاعات سایر حسگرها و لیزرها، مشخصات تکتک دانهها توسط پردازنده استخراجشده و به خروجیها فرمان داده میشود.
این دستگاه میتواند با بهرهگیری از پرتو UV دانههای عبوری را میکروبزدایی کند.